Mai vui vui một?.

Ở Việt Nam, từ các triều đại Lý, Trần, Lê… đã có chính sách cuộn người tài

Nối tiếp truyền thống trọng dụng người tài của người xưa, ngày nay vấn đề phát hiện, đào tạo, bổ dưỡng hào kiệt tiếp chuyện được chú trọng, từ trung ương đến địa phương.

Từ đó, một vấn đề đặt ra là làm thế nào để tiếp kiến phát huy những năng khiếu của các người tài này, đừng để làm cho mai một? Đào tạo người tài hiện tại được xem là một ưu tiên trong chính sách phát triển giang sơn của nhiều quốc gia. Đến thời Lê Thánh Tông, việc trọng dụng người tài đạt tới đỉnh cao với việc cho khắc danh tiếng những người đỗ tiến sĩ lên bia đá Văn Miếu để lưu danh muôn thưở.

Các quốc gia phát triển đều có những cách làm riêng để phát hiện và bồi bổ người tài. Thành thử các bậc đế vương thánh minh không chẳng lẽ không coi việc giáo dục nhân kiệt, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí nhà nước làm thuê việc cần thiết…”.

Thậm chí, họ sẵn sàng “nhập khẩu” người tài- nhất là các nhà khoa học nghiên cứu về các bộ môn cơ bản, về các lãnh vực mũi nhọn phát triển công nghệ mới, y học… Có thể nói giữa các nước này đang có “cuộc chiến” giành giật người tài về mình.

Hy vọng đề án sẽ đưa ra nhiều giải pháp mang tính đột phá trong việc tẩm bổ, đào tạo người tài, đáp ứng đề nghị đổi mới, hội nhập của tổ quốc. Ma lanh 3 học sinh đoạt Huy chương vàng Cùng với các học trò đoạt giải Olympic, hàng năm hàng chục học sinh khiếu cũng được phát hiện qua kỳ thi học sinh giỏi nhà nước.

Anh hai lần đoạt huy chương Olympic quốc tế môn toán vào các năm 1988 và 1989. Hầu hết tại các địa phương trong cả nước đều có trường chuyên nhằm phát hiện, bồi dưỡng học trò năng khiếu. Những học sinh này cần gọi đúng tên là người tài, là vốn quý của đất nước.

Nhưng những thành công như Giáo sư Ngô Bảo Châu không nhiều. Đa số những hào kiệt này bị mai một, bị “mất hút” trong vòng xoay cuộc sống. Những khảo sát gần đây của cơ quan chức năng cho thấy phần đông các học trò đoạt giải quốc tế, trong nước không còn tiếp theo học các ngành học khoa học cơ bản mà thường rẽ sang các ngành vận dụng giúp cho họ có cuộc sống dễ chịu sau này.

Một số khác tìm đường du học và trong số họ không ít người định cư, làm việc ở nước ngoài. Sở dĩ còn tình trạng này vì chúng ta chưa có môi dài thuật, nghiên cứu tốt để người tài làm việc; chế độ lương hướng chưa đủ cao để họ toàn tâm toàn ý đắm mình cho công việc nghiên cứu, sáng tạo. Tháng 8-2012, tại lễ tuyên dương 31 học trò đoạt giải các kỳ thi Olympic 2012, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân chỉ đạo: “Bộ GD-ĐT cần sớm hoàn thiện chi tiết đề án phát hiện, bổ dưỡng và đào tạo tài năng, để có thể giúp các em học sinh giỏi có những định hướng đúng cho việc học tập và làm việc sau này”.

Giáo sư Ngô Bảo Châu, nhà toán học xuất sắc của Việt Nam và thế giới, cũng từng là học trò đoạt giải các kỳ thi Olympic quốc tế.

Câu nói lừng danh của nhà giáo dục Thân Nhân Trung vào thời đại đó, đến nay đã hơn 500 năm, vẫn còn nguyên giá trị: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh mà phồn thịnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu mà thấp hèn.

Nhà nước đã ban hành các chiến lược phát triển nguồn nhân công, nhiều chính sách nhằm xúc tiến công tác đào tạo người tài như ưu tiên trong tuyển sinh đại học, cấp học bổng đào tạo đại học, sau đại học ở nước ngoài… Nhưng khách quan mà nói tuồng như các chính sách này chưa đủ mạnh để người tài phát triển.

Lê Đông.