Niềm hy vọng mới tin tức

Ông Rohani trúng cử cũng được giới quan sát đánh giá là thắng lợi trên ba bình diện đối với cả Iran lẫn cộng đồng quốc tế. Vấn đề tiếp theo là triển vọng của kết quả bầu cử có hăng hái, các bên có tận dụng được cơ hội này để ngả con bài của mình nhằm thoát khỏi ngõ cụt không? Theo tập san World, đầu tiên, đối với các nước phương Tây, đó là thành công của các biện pháp trừng phạt kinh tế và tài chính. Hiệu quả của biện pháp này đối với người dân Iran diễn đạt rõ ràng trong thái độ bất bình và tâm cảnh mất mát của dân chúng, từ đó thúc đẩy họ ủng hộ một ứng cử viên tỏ rõ kiên tâm đổi thay cách hành xử của Iran đối với các nước khác trên thế giới. Việc ông Rohani đắc cử tổng thống chắc chắn cho thấy thời đại mới trong nền Cộng hòa Hồi giáo. Việc ông Rohani được bầu lên cũng là thành công đối với Tehran, một chế độ được diễn đạt là xơ cứng, không có khả năng phát triển, cũng không có khả năng quan hoài tới ước vọng của quần chúng. Thứ ba, việc ông Rohani trở thành tổng thống là đặc biệt thành công đối với dân chúng Iran, những người đã bày tỏ hoài vọng muốn đổi thay, hiện đại và bình thường hóa quan hệ giữa Iran và thế giới bên ngoài. Ước muốn đó phần đông không được cựu Tổng thống Khatami đáp ứng cũng như bị ông Ahmadinejad làm tiêu tan trong hai nhiệm kỳ của mình. Nhưng ước muốn đó, nay lại trỗi dậy nguyên lành với việc ông Rohani trúng cử. Ông Rohani sẽ có 15 ngày để thành lập chính phủ và phải đợi Quốc hội chuẩn y. Quốc hội Iran sẽ coi xét hồ sơ của các ứng viên trong vòng 10 ngày. Nếu được bằng lòng, điều đó có nghĩa ông Rohani đã tiến được bước trước tiên. Tiếp theo, vào mùa thu, các vòng thương lượng về chương trình hạt nhân của Iran sẽ được nối lại. Lúc đó, sẽ là một bài test quan yếu bởi ngay trung tuần tháng 6, khi vừa trúng cử, thắng lợi của ông Rohani được “soi” khá kỹ. Trong thời đoạn trước hết, cần hy vọng có đổi thay về phong cách và hành động, không chỉ trong chính sách đối ngoại mà cả về vấn đề hạt nhân. Trong lĩnh vực hạt nhân, Hassan Rohani từng là người đứng đầu phía Iran trong cuộc thương thảo từ năm 2003 đến năm 2005. Ông chính là người đã thuyết phục Giáo chủ Ali Khamenei vào cuối năm 2003 ngừng chương trình hạt nhân quân sự được lực lượng cảnh vệlắp truyền hình cáp và internetcách mệnh bí hiểm thực hiện. Việc ngừng chương trình hạt nhân bí mật nói trên được Rohani kiên quyết thực hành dù rằng gặp nhiều trở lực, từ đó đến nay được cộng đồng tình báo Mỹ, rồi Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) dấn. Điều mọi người quan hoài là cựu chính trị của ông Rohani sẽ giúp ông tới cỡ nào khi Giáo chủ Ali Khamenei vẫn là người có quyền lực vô thượng ở Iran? Bên cạnh đó, phục hồi kinh tế, tạo việc làm cũng là việc làm cần kíp. Theo ông Rohani, chỉ 14.000 việc làm được tạo ra hàng năm trong khoảng thời gian 2006 - 2012 chứ không phải hàng trăm ngàn việc làm như Tổng thống Ahmadinejad từng tuyên bố. Tỷ lệ lạm phát cũng ở mức 42% chứ không chỉ 32% như khẳng định của chính phủ cũ. Đánh giá về Iran đã có sự đổi thay hăng hái. Nước này tạm bợ không còn nhận nhiều chỉ trích gay gắt như vốn thường có. Chưa biết ông Rohani có tạo được sự dị biệt hay không nhưng dẫu sao, ông Rohani vẫn là niềm hy vọng mới. VIỆT KHUÊ