Bình thản, nền kinh tế và các hệ sinh thái dự vào đó được mường tưởng như một cỗ máy cần duy trì quay ở tốc độ cao
Các quyền lực mới nổi dường như đang chạy đua để chiếm giữ các nguồn tài nguyên quan yếu của tương lai. Bài viết mong về vai trò của đập trong sự phát triển và sinh sản năng lượng ở quy mô toàn cầu, đồng thời đặt câu hỏi về tác động của đập đối với an ninh lương thực và an ninh nguồn nước.
Theo Bạch Dương/DDĐT, 16/08/2012 Các bài cùng chủ đề: Để đảm bảo an ninh nguồn nước Hồ chứa thủy điện là nguồn phát thải khí nhà kính Việt Nam sẽ thiếu hụt nguồn nước trầm trọng vào 2010 Phát triển bền vững cần bảo vệ nguồn nước và hệ sinh thái Nước ngầm bãi giữa sông Hồng – nguồn tài nguyên chờ phá hoang Bảo vệ nguồn nước ngầm ở Cà Mau Mặt trái của đầu tư Trung Quốc ra nước ngoài Việt Nam trước nguy cơ cạn kiệt nguồn tài nguyên cây thuốc Tốn tiền tỷ để nước cuốn trôi ban bố nguồn cội virus cúm H7N9.
Hàng chục tỷ đô la Mỹ và hàng ngàn MW điện trong các dự án này đến nay vẫn bị các cuộc bàn cãi về Châu Phi và Trung Quốc lãng quên nhưng có thể sẽ gây hậu quả cho tương lai của Châu phi hơn cả việc xuất khẩu dầu, đồng và các nguồn tài nguyên giá trị khác.
Các nhà ngoại giao, các Ngân hàng, các chuyên gia kỹ thuật đang quảng bá thông điệp rằng phép lạ kinh tế của Trung Quốc dựa trên vốn đầu tư lóa mắt vào cơ sở hạ tầng và rằng hàng trăm đập nước chế ngự các dòng sông Trung Quốc đã xúc tiến tốc độ tăng trưởng nông nghiệp và công nghiệp 10% mỗi năm. Tướng Franco của Tây Ban Nha từng sử dụng đập nước và một bộ máy quan lại quản lý nguồn nước để tái tập trung kiểm soát một nhà nước đã bị chia rẽ và lạc hậu sau nội chiến.
Của đập đã bị đánh giá quá cao một cách có hệ thống trong khi những mặt trái bị bỏ qua. Từng phổ biến ở các nước Phương Tây, đập lớn giờ đã trở thành phổ biến ở các nước đang phát triển với đích xây dựng đất nước và phát triển kinh tế.
Còn Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser đã thiết lập “nền độc lập thứ hai của Ai Cập” thông qua con đập Aswan – Dự án cơ sở hạ tầng lớn nhất châu Phi lần đầu tiên trong lịch sử giúp kiểm soát lũ lụt sông Nile, song song là tượng trưng đưa Ai Cập vào “câu lạc bộ các nhà nước tiên tiến”. Chỉ tính riêng năm 2009, Sinohydro đã lắp đặt 20000MW công suất thủy điện mới bên ngoài biên thuỳ của Trung Quốc.
Đập do đó không còn chỉ đơn thuần là trung tâm của cuộc bàn cãi về phát triển kinh tế, mà còn là một phần không thể tách rời của chiến lược an ninh nguồn nước và thực phẩm.
Trung Quốc và Châu Phi dường như ít quan hoài đến những chỉ trích của những năm 1980-1990. Vì thế, cũng chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi mà 7 trong số 9 thành viên của Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc đều là kỹ sư.
Đập được lập luận là một bước chuyển quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của cỗ máy này, kiểm soát dòng chảy bất thường và chuyển đổi nó thành nguồn điện năng tại khu vực khan hiếm.
Một nửa châu Phi, từ sa mạc Sudan và các miền đất trũng Ethiopia đến các con sông của Algeria và Gabon, là nơi các kỹ sư Trung Quốc đang dự vào quy hoạch và xây dựng hơn 100 con đập.
Những người phản đối đập đã lột trần các bê bối tham nhũng lớn, như “đổ thêm dầu” vào nhận định rằng các lợi. Trung Quốc, Ấn Độ và Brazil đang là ba thần thế ngày càng quan trọng trong vai trò ba nhà xây dựng đập hàng đầu thế giới. Nhà nước (Sovereign wealth fund) vùng Vịnh Ả Rập, các chiến lược mua bán đất của các doanh nghiệp Hàn Quốc và Malaysia, cùng sự tham gia của Trung Quốc vào xây dựng đập ở châu Phi không thể nhóng tách rời mối lo ngại ngày một tăng về bảo đảm an ninh nguồn nước trong thế kỷ 21.
Thần thế mới nổi lên dẫn đầu về xây đập là công ty Sinohydro của Trung Quốc, một công ty sở hữu quốc gia chiếm hơn 50% thị phần các đập nước mới toàn cầu. Tốc độ và quy mô mà nền kinh tế chính trị toàn cầu về nguồn nước và thực phẩm đang hình thành là khôn xiết ngoạn mục.
Com Đập lớn từng được tin sùng như một phép màu biến những vùng đất cỗi cằn hoang sơ trở nên màu mỡ, nâng cao vị thế của quốc gia, duyệt thủy lợi và điện khí hóa đóng góp vào nền kinh tế chính trị trong nước. Nhiều người đã cho rằng đập lớn có thể là một ảo tưởng về phát triển của thế kỷ 20 và với nguồn vốn từ phương Tây ngày một cạn, vai trò của chúng trong các chiến lược tăng trưởng kinh tế có vẻ đã không còn nữa.
Những trường hợp điển hình về tác động thụ động của đập, như đập Sardar Sarovar ở Tây Ấn Độ, đã buộc nhà băng Thế giới (WB) rút phần đông tài trợ cho các dự án thủy điện quy mô lớn do buộc phải di chuyển hàng chục ngàn người, môi trường các hệ sinh thái độc đáo bị tàn phá và sự thiếu dân chủ trong quá trình ra quyết định. Điều này càng cho thấy rõ, lợi.
Xin giới thiệu với độc giả! Nằm ở giao điểm của các vấn đề an ninh nguồn nước, chiến lược đương đại hóa và chủ nghĩa dân tộc, đập lớn từ lâu đã cuộn sự quan hoài của các nhà khoa học cũng như các chính trị gia. ThienNhien. Net – tấn sĩ Harry Verhoeven với bài viết dưới đây đã trở thành một trong top 10 người được đề cử cho Giải thưởng Global Water Forum’s Emerging Scholars Award dành cho các bài viết xuất sắc về an ninh nguồn nước, kinh tế nguồn nước và quản lý nguồn nước xuyên biên thuỳ.
Tuy nhiên, năm 2012, đập thủy điện đã có một sự trở lại ấn tượng: hàng trăm dự án mới đã được phát động trong vài năm qua. Chuyên môn kỹ thuật của Sinohydro là chẳng thể tranh biện, cũng như sự ủng hộ chính trị-tài chính một cách kì dị của các bộ mấu chốt của Bắc Kinh và các cơ quan tín dụng để Sinohydro có thể dẫn dắt chiến lược “vươn ra ngoài” của Trung Quốc.
Ảnh: Trekearth. Mỗi nước này đều sở hữu những con đập đồ sộ trên lãnh thổ quốc gia song đồng thời cũng gia tăng vai trò chủ động trong nền kinh tế chính trị về lương thực và nguồn nước toàn cầu mới nổi.
Theo nghiên cứu ở lưu vực sông Nile, 11 tác động của biến đổi khí hậu hiếm khi được tính đến trong quá trình xây dựng các dự án thủy điện và thủy lợi mới vốn dùng một lượng rất lớn nước trong khi các nông sản thương mại tiêu tốn nhiều nước lại được dành xuất khẩu sang các nền kinh tế giàu có.
Hơn nữa, trong khi các đập lớn do Trung Quốc xây dựng được truyền bá như một giải pháp cho cuộc khủng hoảng an ninh nguồn nước dằng dai ở châu Phi, thì sự thật là hầu như không có bất kỳ kế hoạch nào đích thực cân nhắc vấn đề môi trường một cách trang nghiêm. Bắc Kinh đã dùng chuyên môn kỹ thuật về thủy điện và nguồn ngoại hối dồi dào nhằm khôi phục lại việc xây dựng đập ở nước ngoài.
Nhà băng Thế giới đã hỗ trợ cho việc xây dựng hàng trăm con đập lớn khắp châu Mỹ La tinh, châu Phi và châu Á. Thủ tướng Nehru Ấn Độ thì coi đập như “những ngôi đền đương đại của Ấn Độ” đã nâng đỡ hàng trăm triệu người thoát khỏi nghèo đói nhờ các hiệu ứng ngoạn mục trong công nghiệp và nông nghiệp tưới tiêu.
Tuy nhiên, từ những năm 1970 trở đi, việc coi đập như công cụ phát triển ngày càng gây bàn cãi. Của các đập lớn thường dồn về các nhóm có ảnh hưởng chính trị cùng các đồng minh xuyên nhà nước quan yếu, trong khi các tổn thất do di dời, suy thoái đa dạng sinh học và sự biến mất của các nền văn hóa truyền thống lại rơi vào những nhóm người không có ảnh hưởng chính trị.
Những khoản đầu tư lớn từ Quỹ lợi. Khi cán cân quyền lực chuyển dịch về phía Đông, các màng lưới cung và cầu đang được cơ cấu lại, tạo ra những áp lực lớn lên giá cả hàng hóa và và các nguồn tài nguyên khan hiếm.
Đập biểu tượng cho sự phối hợp quyền lực cứng và mềm càng ngày càng gia tăng của Trung Quốc, nhưng sự trở lại của đập đặt ra những câu hỏi quan yếu về tính vững bền của mô hình tăng trưởng mới và an ninh nguồn nước.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét