Biển Đông “thời sự” qua tour châu Á của ông Biden

Con tàu chìm BRP Sierra Madre, nguyên là tàu USS Harnett County. Trước 1975, nó còn có tên là Mỹ Tho (ảnh nhỏ). Bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam và con tàu chìm của Philippines. Tàu hải giám và tàu khu trục của Trung Quốc vẫn quẩn quanh tại đây.Ảnh: TL Phó Tổng thống Joe Biden bắt đầu thăm Ấn Độ và Singapore một tuần, từ 22.7 này. Ông Biden tuyên bố, đây là dịp để thảo luận với các nhà lãnh đạo khu vực về những chồng chéo trong tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông. Tại Singapore, ông Biden sẽ chuyển thông điệp của Washington muốn “bảo đảm các tranh chấp cần được quản lý theo cách cho phép xúc tiến tự do hàng hải, thúc đẩy sự ổn định, xúc tiến giải quyết xung đột, tránh đe dọa, o ép và xâm lược”, một quan chức chính quyền Washington tháp tùng đoàn ông Biden, cho AFP biết. Quan chức này khẳng định, với chuyến công du lần này, lãnh đạo Hoa Kỳ đang tìm cách làm dịu bớt những găng tay ở Biển Đông. Dư luận quốc tế thống nhất Tới New Delhi, ông Biden gặp gỡ Thủ tướng Manmohan Singh và Tổng thống Pranab Mukherjee. Ấn Độ không phải là bên tham gia Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà ông Biden hy vọng sẽ hoàn tất trong năm nay. Nhưng Singapore lại là nước đang thương thảo TPP và ông Biden sẽ tới đó vào hôm 25.7. Tại đấy, ông dự kiến tiếp xúc với các nhà lãnh đạo Singapore, cũng như gặp người sáng lập nhà nước này, ông Lý Quang Diệu. Chính quyền Mỹ hiện quan ngại về một số khuynh hướng tiêu cực đang diễn ra trong khu vực, và “ông Biden sẽ đề cập về các khuynh hướng ấy như là chủ đề hàng đầu khi ông đến đây”, một thành viên cao cấp trong chính quyền Mỹ, cho AFP hay. Trước đó, ngày 13.7, Chính phủ Philippines chính thức hoan nghênh một phát biểu của Tổng thống Mỹ Barack Obama, trong đó ông cảnh cáo Trung Quốc không được dùng vũ lực để giải quyết các cuộc tranh chấp hàng hải trên Biển Đông. Đáp phỏng vấn định kỳ trên kênh phát thanh của chính phủ, phó phát ngôn viên phủ Tổng thống, bà Abigail Valte tuyên bố rằng, Philippines chia sẻ lập trường của Tổng thống Mỹ về việc đặt ưu tiên hàng đầu cho tiến trình dạo một giải pháp hòa bình đối với các cuộc tranh chấp hàng hải trên Biển Đông. Manila nhiệt thành ủng hộ việc Tổng thống Obama cảnh báo Trung Quốc không được có những hành động dọa dẫm hay nạt các nước khác ở Biển Đông. Bà Valte khẳng định, cũng như Hoa Kỳ, Philippines tin rằng, Tòa án quốc tế là dụng cụ tốt nhất để giải quyết các tranh chấp. Một số nước và một số tổ chức quốc tế đã chính thức ủng hộ lập trường này của Manila, theo bà Valte. “Chúng tôi đang nhận được sự ủng hộ rộng khắp cho lập trường mà giang san chúng tôi tuyển lựa đi theo”, bà Valte nhấn mạnh. Trong khi đó, Liên minh châu Âu cũng từng tuyên bố, vấn đề liên hệ đến những cuộc tranh chấp tại các vùng chồng lấn ở Biển Đông cần được giải quyết một cách hòa bình chuẩn y tòa án quốc tế. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera hồi tháng trước cũng đảm bảo rằng Nhật ủng hộ Philippines trong các cuộc tranh chấp ở Biển Đông. Biển Đông tĩnh hay nổi sóng? Theo tờ Globe and Mail, quan hệ Mỹ – Trung tuy được coi là đang trong thời kỳ nồng ấm, nhưng bản chất, cả hai bên đều đang chuẩn bị cho tình huống xấu nhất. Lầu Năm Góc vừa xây dựng một chiến lược toàn cầu trên nền móng “tác chiến đồng thời biển – không” (ASB). Với 320.000 quân có mặt trong khu vực, nếu ở Biển Đông xuất hiện sự cố, Mỹ có thể tiến hành phản công vừa trên biển, vừa trên không. Tuy nhiên, kế hoạch này đang khiến một số nhân vật cao cấp trong giới quân sự lo ngại. Phó chủ tịch hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân James Cartwright cảnh báo ASB sẽ “không có lợi cho bất kỳ ai”. Phía Trung Quốc cũng đã đáp trả mạnh mẽ: “Nếu Mỹ triển khai ASB, Trung Quốc buộc phải phát triển chiến lược chống ASB”. Căn cứ các tài liệu mật của Chính phủ Philippines mà hãng tin Kyodo có được, Philippines đang cảnh giác cao độ trước nguy cơ bị Trung Quốc tập kích. Tài liệu này cho biết Trung Quốc vẫn duy trì lực lượng tàu hải giám và tàu khu trục trong vùng phụ cận Bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, để kì cọ và hỗ trợ các hoạt động đánh bắt cá phi pháp. Chính vì các hành động này mà Philippines đã chuẩn bị một kế hoạch đối với cảnh huống bất ngờ, ngừa Trung Quốc có thể tiến công chớp nhoáng trên Biển Đông. Kế hoạch đối phó của Manila bao gồm việc nâng cấp các trang thiết bị quân sự, hải quân và không quân có thể tăng cường khả năng của quân đội Philippines trong hải phận tranh chấp. Trong khi đó, các nguồn tin từ phía Chính phủ Nhật được Kyodo dẫn, cho hay Tokyo và Washington đang dàn xếp một cuộc gặp gỡ giữa Thủ tướng Shinzo Abe và ông Biden tại Singapore, có thể là vào hôm 26.7. Hai bên sẽ bàn đến việc thỏa thuận nâng cao quan hệ song phương. Chuyến đi này của ông Abe cũng là chuyến thăm ba nước Asean là Malaysia, Singapore và Philippines nhằm đàm đạo với các nhà lãnh đạo các nước này về xúc tiến hiệp tác kinh tế và an ninh. Trong chuyến gặp gỡ với ông Biden, ông Abe cũng sẽ giải thích lập trường của Nhật về các vấn đề tranh chấp cương vực trên Biển Đông và Hoa Đông, theo Kyodo. Hoàng Dũng Nhân