Bởi thế, mỗi bộ phim luôn diễn tả ý thức và bản sắc của một nhà nước. Nhưng điều đáng quan hoài nhất là những bộ phim càng gần đạt thứ hạng quốc tế thì càng khẳng định được sinh khí của văn hóa Việt.
Những đóa sen trong Ba mùa đã làm dịu lại cái nắng Sài Gòn, làm ấm lên cơn mưa Sài Gòn và sự lương thiện vẫn nảy mầm, vẫn tỏa hương ngay cả trong cuộc sống chen lấn, giành giật mưu sinh. Nếu ví von, cái kết của phim Việt chỉ là tiếng kêu rất nhỏ của cánh cửa khép hờ, còn cái kết của các bộ phim quốc tế là âm thanh lách cách rõ ràng của cái khóa làm chúng ta rúng động! Phiên chợ âm dương trong Bao giờ cho đến tháng Mười, gánh hoa sen trong Ba mùa hay hình ảnh đàn trâu bì bõm lội nước trong Mùa len trâu đã ít nhiều giúp hồn Việt thăng hoa trên màn ảnh quốc tế.
Điều này đã giúp Mùi đu đủ xanh có mặt tại nhiều liên hoan phim quốc tế. Để thể hiện vị trí Việt Nam trên bản đồ nghệ thuật thứ bảy thế giới, chúng ta cần phải vậy nhiều hơn nữa. Tuy trong danh sách 18 phim châu Á được tôn vinh của CNN, chúng ta chỉ có một đại diện là Bao giờ cho đến tháng Mười của đạo diễn Đặng Nhật Minh (xếp sau Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand), nhưng cũng đủ để nền nghệ thuật thứ bảy Việt Nam phấn khởi phác thảo một tương lai hòa nhập cùng sự phát triển của nền điện ảnh thế giới.
Điện ảnh khác kịch nói, chỉ thành công khi phát huy được sức mạnh ngôn ngữ đặc thù. Kịch bản của phim được đạo diễn Đặng Nhật Minh viết xong vào năm 1983 và được Xưởng Phim truyện Việt Nam sinh sản 1 năm sau đó. CHINH PHỤC CÁC LIÊN HOAN PHIM Nghệ thuật điện ảnh thường giao hội các bộ môn nghệ thuật khác như: văn học, hội họa, nhiếp ảnh. Chỉ khi khẩn hoang triệt để yếu tố này, chúng ta mới có được những bộ phim tầm cỡ.
Với mong muốn sánh vai bè bạn năm châu, cũng xây dựng theo lối hồi tưởng, nhưng lời thoại kết phim Mùa len trâu khi so sánh với lời thoại kết phim hồi ức một Geisha (đạo diễn Rob Marshall) quả là một trời một vực.
Chúng ta chưa thể nghĩ đến các phim bom tấn như Hollywood, nhưng vẫn có thể chinh phục quốc tế bằng nền văn hóa đậm nét Á Đông. Lấy bối cảnh chính tại TP. Một bộ phim khác chứng minh đẳng cấp quốc tế của phim Việt là Ba mùa của đạo diễn Tony Bùi. Bao giờ cho đến tháng Mười đã đoạt giải Bông sen vàng tại Liên hoan Phim Toàn quốc năm 1985, sau đó tiếp được trao giải thưởng của Ban Giám khảo Liên hoan Phim Quốc tế Hawaii năm 1985.
Bên cạnh nỗi khắc khoải của người vợ mất chồng vì chiến tranh, vẻ đẹp của Bao giờ cho đến tháng Mười nhấp nhánh ở những đêm lũ, những buổi làm đồng, những phiên chợ âm dương.
Mùa len trâu khép lại hồi ức về câu chuyện vùng sông nước Cà Mau bằng lời thoại khá mông lung. Sau thành công của Mùi đu đủ xanh, 2 bộ phim tiếp theo của đạo diễn Trần Anh Hùng là Xích lô và Mùa hè chiều thẳng đứng cũng biểu hiện hồn Việt và được tán dương khắp nơi. Ngay cả bộ phim tương đối thành công là Mùa len trâu của đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh cũng vậy.
Chính vẻ đẹp thuần Việt đã giúp Ba mùa nhận được giải thưởng tại Liên hoan phim Sundance năm 1999.
Phim Việt hơi nhiều lời, thỉnh thoảng rời rạc, thiếu chắt lọc, làm loãng không khí bộ phim.
Hai bộ phim Dòng máu anh hùng và Áo lụa Hà Đông cuốn hàng ngàn lượt xem nhờ vốn đầu tư cao, dàn dựng công phu. Khiến cho hình ảnh nông thôn bỗng dưng ngủ quên trên màn ảnh. Khi các nhà làm phim trong nước có thời cơ hiệp tác với những nhà làm phim Việt kiều, chúng ta có nhiều điều kiện để thực hiện những tác phẩm điện ảnh để đời. Quá nhiều tình huống trên phim cứ muốn giải quyết bằng lời thoại, thay vì âm nhạc hay sự chuyển động của camera.
Thế mạnh của điện ảnh Việt là chiều sâu văn hóa của cảnh sắc và con người Việt Nam. Sau khi đất nước đổi mới, bộ phim Việt trước tiên có sức vang ở nước ngoài là Mùi đu đủ xanh của đạo diễn Trần Anh Hùng. Riêng Xích lô đã đoạt giải Sư tử vàng tại Liên hoan Phim Venezia vào năm 1995. Phần kết phim dẫu mấy câu cũng phải nói được cái đau đáu một số mệnh, cái thao thức một thời cục hoặc cái trắc ẩn kiếp nhân sinh.
Dường như chúng ta quên mất rằng, sự nồng thắm của cảnh sắc Việt Nam vẫn đủ sức làm nên những tác phẩm điện ảnh vượt ra khỏi biên cương quốc gia.
Còn về cái kết thật đáng băn khoăn. Hai bộ phim vẫn còn nhiều trường đoạn dài dòng, phá vỡ xúc cảm của người xem, khiến giá trị thẩm mỹ bị giới hạn. HCM, Ba mùa đề đạt đời sống người Việt trong thời buổi kinh tế thị trường với những mảnh đời xô dạt, nhưng vẫn thấy được nét nhuần nhị và hiền từ của nhiều người.
Các nhà làm phim chứng minh ở thành phố sầm uất nhất Việt Nam có 3 mùa: mùa nắng, mùa mưa và mùa hy vọng. Và chúng ta chẳng thể nói khác hơn rằng, chính vẻ đẹp tiềm tàng của Việt Nam khi vỡ hoang hiệu quả đã mang lại giải thưởng Camera Vàng cho Mùi đu đủ xanh tại Liên hoan Phim Cannes năm 1993 và được đề cử giải Phim nước ngoài hay nhất tại giải Oscar năm 1993.
Hai nhược điểm dễ thấy nhất ở các bộ phim Việt bước đầu tiếp cận quốc tế là lời thoại và đoạn kết.
Hầu hết cái kết của phim Việt dường như chỉ để. Thế nhưng, các hình ảnh thuyết phục nhất của 2 bộ phim đều nằm ở những bối cảnh đồng quê, với cảnh đoàn tàu băng qua triền đồi trong Dòng máu anh hùng và dòng sông nhạt nhòa mưa lũ trong Áo lụa Hà Đông.
Trước đây, chúng ta thường than túi tiền eo hẹp, giờ người Việt đã đủ khả năng làm những bộ phim với kinh phí hàng triệu USD. Cho có mà thôi. Chính những góc quay hích đó giúp người nước ngoài dù chưa một lần đặt chân đến Việt Nam cũng có thể hiểu thêm con người và giang san hình chữ S. Phim có những chi tiết đắt giá, mang ấn tượng điện ảnh, nhưng cái kết chưa tương hợp với tiết điệu bộ phim.
Dòng máu anh hùng phô diễn những pha võ thuật đẹp mắt, còn Áo lụa Hà Đông ca ngợi chiếc áo dài truyền thống nước Việt. Xem Ba mùa, người ta chẳng thể quên được giữa những chộn rộn bán mua, gánh hoa sen của cô gái nghèo đi qua như một vùng sáng lung linh bất tận.
VẪN CÒN NHIỀU TỒN TẠI Giải thưởng quốc tế dành cho phim Việt chưa phải quá nhiều. Dựng phim trường tại Paris (Pháp), nhưng các cảnh sắc Việt Nam được biểu hiện thật gần gụi, hấp dẫn. Ở đây, cần phải nói đến vai trò từng lớp hóa điện ảnh. Có lẽ vì mục đích nào đó, gần đây các nhà làm phim hay chú trọng cảnh nhà lầu, xe hơi, váy ngắn, môi son.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét