Từ hiện tượng 'Running man' và 'bà Tưng': tuổi xanh 'hãy cứ khao khát, chứ đừng khờ dại!'

TT&VH Cuối tuần có cuộc trao đổi về vấn đề này với thạc sĩ Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu, giảng sư Khoa Tâm lý giáo dục, Đại học Sư phạm TP.HCM, nhân vật “ba gây sốt trên Facebook” với series bài giảng bằng clip trên YouTube Tháo gỡ chuyện khó đỡ (*) Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu * Đầu tiên xin tò mò một tí: tuổi xanh của thầy có… nổi loạn không? - Nếu xem cuộc thế là một bản nhạc thì tuổi trẻ của tôi là những nốt dữ dội trên nền của một bản nhạc trầm. Tôi luôn muốn bứt ra khỏi chiếc vỏ của mình nên không bao giờ muốn yên vị trong cái vòng an toàn do nỗi sợ của mình tự vẽ ra. Nổi loạn có, dị biệt có, xông pha có; nhưng may mắn không có điều nào là gây sốc. * Nếu có điều gì hối tiếc về thời tuổi xanh, thầy thấy hối tiếc nhất điều gì? - Nếu hối tiếc, tôi chỉ hối tiếc vì mình “điên rồ” quá trễ. Tích lũy nội công đến 6 năm khi ra trường thì mới bắt đầu bước lên con đường đi ngược gió. * Thầy có thể cho biết quan điểm của thầy về hiện tượng “Running man” và “Bà Tưng” đang gây chú ý của công luận, Xét trên bình diện dư luận xã hội thì hai trường hợp đang ở hai thái cực trái ngược hoàn toàn. - Về Vũ Xuân Tiến, theo tôi hành động của cậu xuất hành từ tình ái và động cơ hoàn toàn thuần khiết. Hành động này không ảnh hưởng xấu đến người khác, thậm chí còn khích lệ được tinh thần thể thao. Bên cạnh đó, sau khi lừng danh, cậu rất tĩnh tâm, biết lắng tai bác mẹ, bạn bè. Còn đối với hiện tượng “Bà Tưng”, hành động gây sốc để được nổi tiếng thì đúng là… sốc thật. Tuy nhiên mình không nghĩ đó là nức danh mà là tai tiếng thì đúng hơn. Mà éo le thay, trong tầng lớp hiện tại giờ, “miệng tiếng” thỉnh thoảng lại trở nên…lợi thế! Công thức của nhiều bạn trẻ bây chừ là: khoe thân = lừng danh. Công thức đó đang bắt đầu lan rộng như một con virus phát triển khôn xiết mạnh mẽ trên mảnh đất của lòng khao khát sự nổi danh. Tôi nghĩ trường hợp của “Bà Tưng” giao hội đủ “3 sự”: Sự sai lệch giá trị sống, Sự non nớt trong nghĩ suy và Sự bồng bột trong hành động. (*) Về đay, Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu và “dự án giáo dục” lạ, hấp dẫn giới trẻ của anh, xem thêm Trần tình của cha làm clip " tháo gỡ chuyện khó đỡ ” * Còn hiện tượng hàng chục ngàn “like” mỗi lần cô khoe thân trên Facebook phải chăng là sự đồng thuận của giới trẻ trước sự nổi loạn của cô, thưa thầy? - Thỉnh thoảng một bức ảnh khoe thân hay một clip gây sốc nhận được hàng chục ngàn like, nhưng cái like đó không hẳn có tức thị thích, là nể phục, mà đó là cái like ít nhiều chế nhạo. Lúc đó, nhân vật chính chỉ như một trò mua vui cho cộng đồng mà thôi. Hiện tại, nhiều bạn trẻ đang “nằm vùng” đợi chờ xem tình hình “làm ăn” của “Bà Tưng” ra sao trước khi quyết định mình có nên cởi nút để “tưng” hay không. Giới trẻ đang thật sự đứng trước nguy cơ một trào lưu hiểm chuẩn bị bùng nổ nếu “Bà Tưng” có được một chỗ đứng trong showbiz. * Vậy theo thầy, những hệ lụy văn hóa nào đằng sau sự thành công (nếu có) của “Bà Tưng”? - Nếu “Bà Tưng” ký được giao kèo “đại sứ thương hiệu” cho game này game nọ, nếu “Bà Tưng” bắt đầu được lên sóng truyền hình, nếu “Bà Tưng” bắt đầu có nhiều show diễn... Kiên cố một số bạn trẻ sẽ đua nhau cởi hoặc đua nhau “vô tình rò rỉ ảnh cởi” để trở thành nổi danh. Do đó, muốn chặn sóng, phải dựng đê đắp đập ngay từ bây giờ bằng sự răn đe quyết liệt! * Vậy chúng ta nên xử sự sao với những hiện tượng của những người trẻ này? - Đối với trường hợp của Xuân Tiến thì ta cứ thuận theo tự nhiên. Còn với Lê Thị Huyền Anh, chúng ta không lên án em. Chúng ta chỉ lên án hành vi sai trái và phản cảm của em ấy. Hy vọng cơ quan quản lý tầng lớp, đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa nên có hành động cụ thể, quyết liệt hơn đối với hành vi phổ biến những ảnh khoe thân, “khiêu khích” để răn đe cho những ai đang manh nha bứt áo, bán phẩm giá để đổi lấy sự miệng tiếng cho mình. Giới trẻ đang thật sự đứng trước nguy cơ một trào lưu hiểm nguy chuẩn bị bùng nổ nếu “bà Tưng” có được một chỗ đứng trong showbiz * Dưới góc nhìn văn hóa, nhìn từ hiện tượng “Running man” và “Bà Tưng” đều thấy người trẻ hiện đại đã kiêu dũng/liều mình tìm mọi cách để đạt mục tiêu. Vậy theo thầy, nên nom thực tại này ở giới trẻ như thế nào? - Tâm lý giới trẻ thì thích tự khẳng định, thích trình bày cá tính của mình, thích được nổi tiếng. Mà trong một thế giới phẳng, muốn gây chú ý phải tạo sự dị biệt, muốn lừng danh thì phải làm gì đó khác người. Thực ra thích nức danh hay dũng cảm để đạt được đích cũng tốt chứ không có gì xấu. Xấu hay không là ở chỗ mục tiêu đó tầm thường hay ý nghĩa và đặc biệt; là cách làm; là gây ấn tượng hoặc gây sốc. * Ở giác độ tâm lý học, giáo dục học... Thầy có cho rằng, điều gì đã tạo nên sự “bất thường”, thậm chí “dị thường” qua hai hiện tượng này? - Nhờ Internet, một người trong tích tắc có thể trở nên trung tâm, một người vô danh có thể trở thành người nức danh chỉ sau một đêm. Sự bất thường ở đây thực ra chỉ là quy luật lây lan của đám đông với sức mạnh của truyền thông. Thực ra, có rất nhiều hành động còn đồi trụy gấp trăm lần “Bà Tưng”, có nhiều anh hùng đường phố còn dũng cảm quyết tâm hơn Xuân Tiến, nhưng họ không được truyền thông bắt gặp và không trở nên hiện tượng. Ngoài ra, khán giả bây chừ cũng hiếu kỳ, cũng muốn giải trí qua những thông tin sốc, lạ. Nên những hành động này dễ dàng được đám đông đẩy đến cao trào. * Dự án “Tháo gỡ chuyện khó đỡ” của thầy được rất nhiều bạn trẻ hưởng ứng và có hiệu ứng rất tốt khi những video của thầy có thể uốn nắn, điều chỉnh hành vi và hướng được người trẻ nghĩ suy theo hướng hăng hái. Thầy có nghĩ nên làm 1 clip giúp người trẻ kiểm soát bản thân trước tuổi xanh đầy thèm khát và ham muốn? Hoặc một clip động viên người trẻ “Hãy cứ khao khát, hãy cứ dại khờ”? - Thèm khát là tốt, ham muốn cũng không xấu, xấu hay không là ở cách chúng ta làm thôi. Có lẽ tôi sẽ làm một clip “Hãy cứ thèm khát, chứ đừng dại khờ” (cười). * Cảm ơn thầy về cuộc nói chuyện! Vũ Xuân Tiến (sinh 1993), sinh viên ĐH Dược Hà Nội, chạy 5 km theo xe của CLB Arsenal khi CLB này có mặt ở Hà Nội. “Cậu ta đã vượt qua mọi chướng ngại vật, vấp ngã hết lần này đến lần khác song cậu ta vẫn đứng lên, bám đuổi xe của CLB Arsenal đến cùng”- trang chủ CLB Arsenal tường thuật. Vũ Xuân Tiến nhận được lời mời tới thánh địa Emirates trực tiếp xem Arsenal thi đấu ở giải trác việt. Ngoài ra, tới lúc này, ít nhất, Tiến đã ký 2 hợp đồng quảng cáo với thương hiệu nước tăng lực và thời trang... Lê Thị Huyền Anh (sinh 1991), sinh viên trường Thiết kế nội thất ADS Hồ Chí Minh, được biết đến với nickname Bà Tưng trong clip không mặc áo ngực cùng bộ đồ bó sát nhảy “Gentleman” được tung lên mạng, sau đó là nhiều clip nhảm khoe thân khác. Ngày 27/7, “bà Tưng” nhận được lời mời biểu diễn ở một quán bar ở Hà Nội song buổi trình diễn bị Sở VH TT& DL Hà Nội đình chỉ. Phạm Mỹ (thực hành) Thể thao & Văn hóa Cuối tuần